HRT III

HRT III

OKULISTYCZNE

BADANIE

badanie tarczy nerwu wzrokowego

Definicja badania

HRT III (Heidelberg Retinal Tomograph) to badanie pozwalające na analizę poszczególnych struktur gałki ocznej — dna oka (tarczy nerwu wzrokowego i plamki żółtej) oraz rogówki. Szczególnie użyteczne jest w diagnostyce schorzeń nerwu wzrokowego, przede wszystkim — jaskry.

Diagnostyka i monitorowanie jaskry

Obrazy uzyskane w HRT III pozwalają na określenie wymiaru tarczy nerwu wzrokowego i grubości pierścienia nerwowo–siatkówkowego. Możliwe jest również określenie, czy dany kształt tarczy nerwu wzrokowego wynika z początkowych zmian jaskrowych czy jest jedynie jedną z wielu wrodzonych anomalii tarczy nerwu wzrokowego. Niektóre z tych anomalii predysponują do pojawienia się jaskry w przyszłości, nie są jednak równoznaczne z jej rozpoznaniem. Posiadanie obrazu tarczy nerwu wzrokowego w swojej dokumentacji jest dobrą alternatywą dla lekarzy niemających możliwości wykonania zdjęcia tarczy nerwu wzrokowego i pozwala na obiektywną ocenę dynamiki zachodzących zmian. Jest to również metoda umożliwiająca lekarzowi prowadzącemu utwierdzenie się w przekonaniu, że w danym przypadku nie można mówić o progresji zmian. Istotne znaczenie w diagnostyce jaskry ma porównanie zmian anatomicznych w obrębie tarczy ze zmianami czynnościowymi otrzymanymi w badaniu pola widzenia.

Badanie rogówki

Badanie rogówki umożliwia stwierdzenie i diagnostykę nie tylko schorzeń bakteryjnych, wirusowych czy alergicznych rogówki, ale również jaskrowego obrzęku śródbłonka rogówki. Innym zastosowaniem tego badania jest ocena stanu rogówki po przeszczepach, po zabiegach takich jak LASIK i LASEK oraz przebieg gojenia się ran rogówki po wypadkach.
Istotna wydaje się również możliwość zastosowania tego badania w takich schorzeniach jak: dystrofia Fuchsa oraz w chorobach pasożytniczych (Acanthamoeboza).
Obrazy uzyskane za pomocą opcji rogówkowej HRT III pokrywają się z wynikami badań histologicznych badanych in vitro. Jest to niewątpliwa pierwsza w swoim rodzaju możliwość zbadania przedniego odcinka gałki ocznej in vitro, a do tego jeszcze w trójwymiarze.
Również przydatna może okazać się funkcja zliczania komórek za pomocą komputera.

Aparat

Heidelberg Retinal Tomograph (HRT III) jest urządzeniem pozwalającym na zobrazowanie dna oka oraz rogówki.

Aparat składa się ze źródła światła (laser diodowy emitujący promienie świetlne o długości 670 µm), układu optycznego pozwalającego na odpowiednie zakrzywienie promieni świetlnych oraz z detektora. W ten sposób powstaje 16 – 32 dwuwymiarowych obrazów o rozdzielczości 384×384. Poszczególne skanowane płaszczyzny są oddzielone od siebie o 62,5 µm. Połączenie tych 32 przekrojowych skanów w jedną całość umożliwia powstanie trójwymiarowego obrazu na monitorze komputera.

Jak powinien być przygotowany pacjent

Nie ma konieczności przygotowywania pacjenta do badania w szczególny sposób, jednak celem lepszej jakości uzyskiwanego obrazu przed badaniem pacjent może zostać poddany mydriazie (poszerzeniu źrenic przy pomocy 1% roztworu Tropicamidu).

Jak przebiega badanie?

Ocena tarczy nerwu wzrokowego za pomocą HRT III jest prostą, nieinwazyjną i powtarzalną metodą. Całkowity czas trwania badania z reguły nie przekracza 5 – 10 minut. Przez cały czas trwania badania pacjent siedzi wygodnie z czołem i brodą opartymi o wspornik urządzenia. Badający zaleca pacjentowi wpatrywanie się w punkt fiksacyjny, następnie próbuje osiągnąć możliwie najlepszy obraz, mając ciągły wgląd na dno oka na monitorze komputera. Następnie zaleca się pacjentowi, by nie mrugał przez kilka sekund. W tym czasie wykonywane są 16 – 32 skany dna oka. Aby wynik badania był możliwie jak najmniej skażony artefaktami, należy badanie to poprzedzić keratometrią i odpowiednio do wyników tego badania skorygować ośrodki optyczne urządzenia, szczególnie u pacjentów z astygmatyzmem przekraczającym 2D cylindryczne.

Badanie rogówki wymaga wcześniejszego znieczulenia rogówek obu oczu. Następnie pacjent siada przy aparacie z czołem i brodą opartymi o wspornik urządzenia i otrzymuje zalecenie nieporuszania i niemrugania oczami. W tym czasie jednorazowa, sterylna końcówka służąca do oceny rogówki w HRT III jest zbliżana i wchodzi w lekki kontakt z rogówką oka. Badanie nie trwa dłużej niż minutę. Nie powoduje uczucia dyskomfortu większego niż pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego tonometrem aplanacyjnym.

Na co zwrócić uwagę, by nie popełniać błędów

Mimo wielu niewątpliwych zalet tej metody diagnostycznej istnieje kilka przyczyn mogących uniemożliwić prawidłowe wykonanie badania. Przede wszystkim są to nieprzezierne ośrodki optyczne (zaćma dojrzała, krew w tylnym odcinku oka) oraz oczopląs lub niemożność utrzymania gałek ocznych w jednej pozycji przez kilka sekund. Bardzo słaba ostrość wzroku (poniżej 0,01) także może utrudnić prawidłowe wykonanie badania. Również utrudnione jest uzyskanie satysfakcjonujących wyników u pacjentów z bardzo wąską źrenicą, u których przeciwwskazane jest stosowanie mydriatryków. Dość duże znaczenie ma również stopień współpracy pacjenta. Jednakże badanie to wymaga kooperacji w dużo mniejszym stopniu niż długotrwałe i częstokroć nużące dla pacjenta badanie pola widzenia.

Aby uniknąć błędów osoba badana powinna:

  • nie odsuwać brody i czoła od urządzenia,
  • nie ruszać głową,
  • patrzeć na wskazany punkt,
  • nie mrugać w ciągu kilku sekund kiedy wykonywane są zdjęcia.

Badanie wykonywane jest bez okularów korekcyjnych, natomiast nie ma konieczności zdejmowania soczewek kontaktowych na czas badania.