Niedowidzenie

Zasłanianie oka zdrowego zaleca się w celu “zmuszenia do patrzenia” oka chorego z niedowidzeniem. Najczęściej stosuje się zasłanianie całkowite w celu usunięcia impulsów hamujących, działających z oka zdrowego na oko chore oraz usunięcia mroczka środkowego i poprawy widzenia oka chorego, często zezującego. Stosowanie odpowiedniego leczenia pleoptycznego wraz z obturacją jest bardziej skuteczne niż samo zasłanianie.

Największą rolę odgrywa zasłanianie w profilaktyce niedowidzenia i nieprawidłowej korespondencji siatkówkowej. Plastyczność organizmu małego dziecka jest duża i wystarcza niewielkie obniżenie ostrości widzenia oka zdrowego, aby poprawić widzenie oka chorego. Często jednak w pierwszym czy drugim roku życia nie można określić wartości ostrości wzroku, dlatego też stosuje się naprzemienne zasłanie do momentu, aż uda się zbadać ostrość widzenia za pomocą tablicy.

W niektórych ośrodkach zajmujących się diagnostyką okulistyczną u dzieci, głównie wcześnie urodzonych lub z zaburzeniami rozwojowymi i psychicznymi, można wykonać badanie ostrości wzroku nawet u pacjentów kilkumiesięcznych. Jest to tzw. metoda PL (preferential looking). Do całkowitego zasłaniania najlepiej nadają się różnego typu obturatory. U małych dzieci można zalepić oko odpowiednim perforowanym plastrem, zawiązać oko przepaską lub zastosować tamponik z waty otoczony warstwą gazy, najlepiej jednak kupić gotowy antyalergiczny obturator w aptece.

Przy stosowaniu obturacji jako metody leczniczej u małych dzieci należy często zgłaszać się do kontroli okulistycznej. W czasie leczenia zmienia się czas obturacji oka zdrowego, kontroluje się fiksację, ruchy oczu, kąt zeza, funkcje obuocznego widzenia, wadę refrakcji. Często też zmienia się szkła okularowe. Należy również pamiętać, że u małego dziecka zasłonięcie zdrowego oka może w krótkim czasie wywołać obniżenie widzenia tego oka. Dlatego też podjęcie leczenia wymaga ścisłego stosowania się rodziców do zaleceń lekarskich.

Przy wprowadzeniu obturacji leczniczej (kiedy znamy wartości ostrości wzroku) nie zawsze należy postępować bezwzględnie. Często zasłonięcie zdrowego oka prowadzi do reakcji obronnej ze strony dziecka, gdy w oku chorym stwierdzi się niedowidzenie dużego stopnia. W takich przypadkach najlepiej zastosować stopniową obturację np. kilka godzin dziennie, ale dążyć do całkowitego zasłaniania dobrego oka poprzez zwiększanie czasu zasłaniania.

Obturację stosuje się nawet kilka lat. W leczeniu tą metodą istotny jest rodzaj fiksacji w oku chorym. W przypadku fiksacji centralnej można zasłaniać oko zdrowe nawet do 10–12 roku życia i równocześnie stosować inne metody terapeutyczne. Natomiast w przypadku fiksacji ekscentrycznej zasłania się oko zdrowe tylko do ok. 5 roku życia. Powyżej 5 roku życia stosuje się obturację tylko w czasie leczenia pleoptycznego — po ćwiczeniach odsłania się oko dobre. Takie postępowanie ma zapobiegać utrwalaniu istniejącej fiksacji ekscentrycznej. Dopiero gdy ostrość wzroku i fiksacja znacznie się poprawią, stosuje się stopniową obturację oka zdrowego.

Stopniowa obturacja może polegać również na redukcji ostrości wzroku zdrowego oka poprzez zastosowanie odpowiednich reduktorów ostrości wzroku. Stopień osłabienia ostrości wzroku uzyskany przez reduktor należy indywidualnie dostosować do każdego przypadku. Reduktory ostrości wzroku to folie Bangertera o różnej przeźroczystości, naklejane na szkło okularowe oka zdrowego.

Reduktor obniża dominację zdrowego oka i stwarza lepsze warunki do obuocznego widzenia.

Campbell proponuje metodę leczenia niedowidzenia za pomocą aparatu własnej konstrukcji, tzw. stymulatora wzrokowego Cam. Zastosowano w nim testy z prążkami o dużym kontraście, które obracając się powoli, pobudzają widzenie plamkowe. Oko dobre powinno być dokładnie zasłonięte, aparat dobrze oświetlony. Początkowo używa się testu o najszerszych paskach, a następnie zastępuje coraz mniejszymi. Test można zmieniać co 1 minutę lub stosować przez 7 minut tylko jeden wybrany test, zgodny z ostrością widzenia w oku chorym. Autor podaje, że poprawa następuje szybciej niż przy obturacji. Zaleca się połączenie tej metody z codzienną kilkugodzinną obturacją i dodatkowymi ćwiczeniami celowniczymi lub pleoptycznymi.