Nużeniec jest pajęczakiem należącym do rzędu roztoczy.
Ma długość około 0.3 mm. Jest pasożytem wywołującym chorobę o nazwie nużyca (demodekoza).
Miejscem sprzyjającym rozwojowi nużeńca jest ciepła, wilgotna, łojotokowa skóra. Pasożyt żeruje w torebkach włosowych i w pobliżu gruczołów łojowych. Zapłodniona samica składa około 24 jaj, z których wylęgają się larwy. Larwy przekształcają się w nimfy, a następnie powstają osobniki dorosłe. Rozwijający się nużeniec pozostawia swoje odchody i powłoki, które zrzuca w kolejnych cyklach rozwojowych, wywołując w ten sposób stan zapalny. Cykl rozwojowy tego pasożyta trwa od 18 do 25 dni. Nużeniec przemieszcza się nawet do 14-16 centymetrów, co jest odczuwalne jako delikatne drapanie na skórze.
Nużeniec odżywia się wydzieliną gruczołów łojowych, komórkami nabłonkowymi, przesączem osocza krwi. U wielu osób — mimo zakażenia nużeńcem — objawy nużycy nie występują. Objawy pojawiają się najczęściej u osób o zmniejszonej odporności, cierpiących na alergię, u osób ze skórą łojotokową czy zaburzeniami hormonalnymi. Nużeniec najczęściej jest spotykany u osób w podeszłym wieku, natomiast prawie nie występuje u dzieci.
NUŻENIEC W CIĄGU DNIA.
W ciągu dnia nużeniec przedostaje się w głębsze warstwy skóry.
NUŻENIEC W NOCY.
Nużeniec jest aktywny zwłaszcza nocą, gdy skóra jest cieplejsza.
Nużeńcem można się zarazić poprzez:
1. KURZ
2. KONTAKT Z OSOBĄ ZARAŻONĄ
(poprzez pocałunek, podanie dłoni) lub przedmiotami, których wcześniej używała; są to między innymi:
- przybory kosmetyczne i grzebienie (korzystaj z salonów fryzjerskich i kosmetycznych wyposażonych w przybory jednorazowego użytku lub urządzenia zapewniające odpowiednią sterylizację)
- ubrania (na przykład w sytuacji, gdy ubrania wierzchnie są wieszane bardzo blisko siebie we wspólnej szatni)
- ręczniki i pościel
- urządzenia do wykonywania badań mikroskopowych (np. studenci mający zajęcia w laboratoriach)
- inne formy kontaktu z osobą zakażoną nużeńcem
Objawy najczęściej można zaobserwować na skórze twarzy, owłosionej skórze głowy, ale także na karku, szyi, klatce piersiowej, a także skórze przewodów słuchowych i okolic intymnych. Pasożyt najchętniej przebywa na skórze wilgotnej i łojotokowej. Nużyca często współistnieje z trądzikiem pospolitym lub różowatym.
OGÓLNE OBJAWY NUŻYCY:
świąd, złuszczanie się skóry, wypryski, krosty, zaskórniaki, wągry, wypadanie włosów, obrzęki, przekrwienie skóry, zapalenie przewodów usznych z towarzyszącym nieprzyjemnym zapachem.
OBJAWY OKULISTYCZNE:
świąd, pieczenie, łzawienie, nadmierna wrażliwość na światło, zapalenie brzegów powiek i wypadanie rzęs (czasami zmiana ich kierunku wzrostu), w wyniku toczącego się stanu zapalnego uszkodzenie gruczołów Meiboma biorących udział w tworzeniu warstwy lipidowej filmu łzowego i objawy suchego oka, alergiczne zapalenie powierzchni oka, obrzęk i zaczerwienienie powiek, łuszczenie się skóry na brzegach powiek, powtarzające się gradówki, jęczmienie.
Uważa się też, że nużeniec może być czynnikiem ryzyka dla rozwoju raka podstawno-komórkowego skóry powiek.
Materiał badany: zeskrobiny ze zmian skórnych, rzęsy (kilka rzęs). Badanie przeprowadza się za pomocą mikroskopu świetlnego w powiększeniu 100x.
PRZYGOTOWANIE DO BADANIA
Skóry twarzy w dniu badania nie wolno oczyszczać tonikiem, mleczkiem, wodą z mydłem, płynem micelarnym itp.; nie wolno nakładać fluidu, kremu.
Leczenie może trwać nawet do 120 dni, dopóki nie zostaną zlikwidowane wszystkie osobniki dorosłe, larwy, nimfy i jaja. Nużeniec ginie w temperaturze +540C oraz zamrożony. Nużeniec jest odporny na antybiotyki oraz sterydy.
Pasożyt wykazuje między innymi wrażliwość na:
- preparaty aloesowe
- metronidazol (jako maść na okolice powiek i brwi, zrobiona zgodnie z receptą w aptece)
- olejek z drzewa herbacianego
- miętę pieprzową
- szałwię hiszpańską
- wyciągi z ziół o działaniu przeciwpasożytniczym (np. jaskółcze ziele, tatarak zwyczajny)
- balsam peruwiański
Słynie z właściwości przyspieszających gojenie. Ma działanie nawilżające, przeciwzapalne, antybakteryjne i regenerujące. W składzie kosmetyków można go znaleźć pod nazwą INCI: Aloe Barba-densis lub Aloe Vera. Ma bardzo szerokie zastosowanie w kosmetologii i dzięki jego właściwościom można znaleźć go w produktach do twarzy, ciała i włosów. Sok lub żel aloesowy można dodać do żelu do mycia ciała lub szamponu. Będzie to nie tylko profilaktyka, ale również nawilżenie i regeneracja skóry i włosów.
Na okolice powiek i oczu należy stosować preparaty przeznaczone do pielęgnacji tylko tych okolic.
Działa przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo oraz przeciwgrzybicznie. Ponadto łagodzi objawy przeziębienia, kaszel oraz katar. Może być stosowany w masażu ciała (do oleju bazowego — np. winogronowego — dodaje się 3-5 kropli olejku z drzewa herbacianego), a masaż taki będzie działał stymulująco na układ immunologiczny organizmu. Ponadto można dodać 2-3 krople olejku z drzewa herbacianego do kąpieli, uprzednio rozpuszczając go w łyżce stołowej oleju bazowego, np. winogronowego. Kąpiel taka będzie działała przeciwbakteryjnie i dezynfekcyjnie. Na okolice powiek i oczu należy stosować tylko preparaty przeznaczone do pielęgnacji tych okolic.
Niestety, olejek z drzewa
herbacianego jest jednym
z mocniejszych alergenów.
Ma właściwości przeciwbólowe, rozkurczowe, żółciopędne oraz usprawnia pracę wątroby, przez co jest powszechnie stosowana w dolegliwościach ze strony układu trawiennego. Ponadto ma właściwości odkażające, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, dzięki czemu pomocna jest w przeziębieniach i zakażeniach. Najczęściej wykorzystywana jest w formie olejku otrzymywanego w wyniku destylacji liści mięty pieprzowej z parą wodną. Kilka kropel olejku, po dodaniu do ulubionego toniku, sprawi, że będzie on dawał przyjemne uczucie odświeżenia i chłodu oraz działał dezynfekcyjnie i przeciwzapalnie.
Nie wolno stosować bezpośrednio na okolice powiek i oczu w formie nierozcieńczonej.
Nasiona szałwii hiszpańskiej zawierają białka, tłuszcze, błonnik oraz mnóstwo przeciwutleniaczy, a także minerały takie jak: żelazo, magnez, cynk, fosfor, wapń i witaminy: E, B2, B3 oraz kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Dzięki tak bogatemu składowi szałwia hiszpańska jest powszechnie wykorzystywana w kosmetologii, głównie w formie oleju tłoczonego na zimno. Ma on właściwości przyspieszające gojenie, regenerujące, przeciwstarzeniowe i przeciwzapalne. Doskonale sprawdza się jako substancja poślizgowa w masażu twarzy i ciała lub jako dodatek do balsamu do ciała.
Nie wolno stosować bezpośrednio na okolice powiek i oczu w formie nierozcieńczonej.
To powszechnie znane mydło — dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym — stosowane w leczeniu trądziku. Zawiera od 3% do 5% siarki, dzięki czemu doskonale radzi sobie z trądzikiem występującym na twarzy, ale także dekolcie, plecach czy ramionach. Należy jednak uważać ze stosowaniem go w przypadku skóry suchej, ponieważ mydło może działać wysuszająco. Ponadto mydło siarkowe działa antyseptycznie i kojąco, dzięki czemu doskonale łagodzi stany zapalne, oczyszcza pory, a także minimalizuje namnażanie się nużeńca.
Mydła siarkowego
nie wolno stosować
na okolice powiek i oczu.
Wykazuje właściwości odkażające, przeciwzapalne, przeciwświądowe i przyspieszające gojenie. Jest też środkiem antyseptycznym, odkażającym skórę i błony śluzowe, dzięki czemu działa bakteriobójczo, przeciwgrzybiczo oraz przeciwpasożytniczo. Stosowany w leczeniu świerzbu i do odpędzania owadów. Niestety, balsam peruwiański jest jednym z mocniejszych alergenów..
Balsamu peruwiańskiego
nie wolno stosować bezpośrednio na
okolice powiek i oczu.
Leczenie zarażenia nużeńcem powinno obejmować całą powierzchnię ciała. Ważne jest, by na początku kuracji zmienić pościel, przybory kosmetyczne i niektóre kosmetyki (m.in. tusz do rzęs), których do tej pory używano.
W trakcie leczenia należy bezwzględnie dbać o higienę. Ponieważ nużeniec przejawia swą aktywność głównie w nocy, należy wieczorem tak przygotować skórę, by uniemożliwić mu pasożytowanie.
1. Należy codziennie brać ciepłą kąpiel z użyciem preparatów do mycia ciała i włosów z zawartością aloesu.
2. Po kąpieli zalecany jest prysznic, aby zmyć nużeńca i złogi, które mu towarzyszą.
3. Następnie należy przetrzeć skórę twarzy aloesowym tonikiem nawilżającym, po czym dokładnie umyć dłonie.
4. Należy przemyć powierzchnię skóry, okolice oczu i brwi aloesowym płynem do demakijażu oczu, według poniższych zasad:
4 a. Miękki płatek kosmetyczny, nasączony w łagodnym preparacie do demakijażu oczu, przykładamy do zamkniętej powieki i rzęs.
4 b. Delikatnie, bez pocierania i rozciągania skóry, wykonujemy ruch od zewnętrznego kącika oka ku wewnętrznemu.
4 c. Przy wciąż zamkniętych powiekach, równie delikatnie ściągamy nagromadzony w ciągu dnia kurz (w którym znajdują się nużeńce i towarzyszące im złogi) ruchem od góry do dołu.
4 d. Nasączonym w płynie patyczkiem higienicznym możemy usunąć resztki nużeńca i złogów spod dolnych rzęs; należy jednak robić to bardzo ostrożnie, by patyczek nie trafił do oka.
4 e. Nakładamy na okolice oczu i brwi odpowiednią (przeznaczoną do celów okulistycznych) recepturową maść z metronidazolem.
5. Po 30 minutach — należy nałożyć na skórę twarzy krem aloesowy; delikatnie go wklepać (nigdy nie trzemy skóry!); w ten sposób chronimy skórę przed niepotrzebnym podrażnieniem.
Ze względu na łatwość rozprzestrzeniania się nużeńca zaleca się, by w czasie kuracji zrezygnować z makijażu.
Należy pamiętać, że leczenie zarażenia nużeńcem wymaga od pacjenta ogromnej dyscypliny w stosowaniu leków. Tylko ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza i restrykcyjne stosowanie podanych zasad dają szansę na całkowite wyleczenie.
UWAGA! PRZESTRZEGAJ TYCH ZASAD
! Wszystkie preparaty powinny pochodzić z wiarygodnego źródła, np. apteki!
! Na okolice powiek i oczu należy stosować preparaty przeznaczone tylko do pielęgnacji tych okolic!
Na wszystkie wyżej wymienione preparaty może wystąpić uczulenie, dlatego przed pierwszorazowym zastosowaniem na okolice powiek i oczu należy wykonać test alergiczny.
1. KĄPIEL w preparatach aloesowych
2. SAUNA – jeżeli nie ma przeciwwskazań ze względu na stan zdrowia
3. TERAPIA ROZGRZEWAJĄCA na powieki, jeżeli nie ma zmian ropnych na twarzy i ciele. Jednym z problemów w przypadku zapalenia brzegów powiek jest zablokowanie gruczołów Meiboma przez zaschniętą wydzielinę i ich dysfunkcja. Gruczoły Meiboma odpowiedzialne są za tworzenie warstwy lipidowej filmu łzowego, dlatego ich uszkodzenie (np. w nużycy) prowadzi do powstania objawów suchego oka. Zaleca się stosowanie specjalnych masek rozgrzewających, które zapewniają utrzymanie stałej temperatury, nieprzekraczającej +450C. Pod wpływem temperatury zablokowana i zaschnięta wydzielina zmiękcza się i upłynnia, a gruczoły Meiboma mogą podjąć prawidłową funkcję.
4. OCZYSZCZANIE BRZEGÓW POWIEK – po zastosowaniu terapii rozgrzewającej należy oczyścić brzegi powiek za pomocą np.:
- wacików nawilżonych tonikiem aloesowym przeznaczonym do oczyszczania okolic oczu,
- specjalnie do tego celu opracowanych chusteczek lub płynów. Powieki należy oczyszczać wykonując ruch od strony zewnętrznej oka do strony przyśrodkowej.
5. MAŚĆ Z METRONIDAZOLEM – po oczyszczeniu brzegów powiek na skórę powiek, brwi i okolic oczu nałożyć recepturową maść (przeznaczoną do celów okulistycznych) z metronidazolem.
6. KROPLE ALOESOWE – do worka spojówkowego 3 x dziennie.
7. PRANIE – ubrań, pościeli w temperaturze +600C. Rzeczy, których nie można wyprać w tej temperaturze należy ZAMROZIĆ w zamrażarce.
8. CZAS LECZENIA – do 120 dni.
9. MAKIJAŻ – najlepiej zrezygnować w trakcie leczenia.
10. SOCZEWKI KONTAKTOWE – na okres leczenia należy zrezygnować z ich noszenia.
11. NALEŻY PAMIĘTAĆ – leczenie musi dotyczyć całej skóry owłosionej, nie tylko okolic oczu.
12. KONSULTACJA DERMATOLOGICZNA
13. LECZENIE OBJAWÓW SUCHEGO OKA – w warunkach gabinetu okulistycznego możliwe jest specjalistyczne leczenie — uzależnione od przyczyny wystąpienia zespołu suchego oka.
ICP OSA - DIAGNOSTYKA SUCHEGO OKA
E-EYE - TERAPIA SUCHEGO OKA ŚWIATŁEM PULSACYJNYM
OPIEKA MERYTORYCZNA
dr Zofia Nawrocka
specjalista chorób oczu
PARTNER
KLINIKA ESENCJA PIĘKNOŚCI
mgr kosm. Anna Olejniczak-Łasecka i kosmetolog, Joanna Olejniczak
www.esencjapieknosci.pl
OPRACOWANIE GRAFICZNE
Aleksandra Kasjańska
kassa@kassa.pl